Regionalizacja fizycznogeograficzna Karpat

1. Zewnętrzne Karpaty Zachodnie
2. Centralne Karpaty Zachodnie
3. Wewnętrzne Karpaty Zachodnie
4. Zewnętrzne Karpaty Wschodnie
5. Wewnętrzne Karpaty Wschodnie
6. Karpaty Południowe
7. Góry Zachodniorumuńskie i Wyżyna Transylwańska
I. Podkarpacie
II. Równiny Południoworumuńskie
III. Kotlina Panońska

W nauce polskiej problematyka regionalizacji Karpat (nie tylko zresztą fizycznogeograficznej) podjęta została już w XIX w. Zajmowali się nią m.in. Wincenty Pol[1] i Antoni Rehman[2]. Po 1918 r. temat ten obecny był w pracach m.in. Ludomira Sawickiego[3], Stanisława Pawłowskiego[4][5] czy Włodzimierza Kubijowicza[6]. Propozycję regionalnego podziału Karpat w ówczesnych granicach Polski podali w Krynicy na dorocznym Zjeździe Karpackim wiosną 1936 r. Walery Goetel i Stanisław Leszczycki. Podział ten, z pewnymi drobnymi korektami, opublikowany został w tym samym roku w "Wierchach"[7].

Poniższa regionalizacja fizycznogeograficzna Karpat została opracowana przez Jerzego Kondrackiego (Karpaty, 1989, Warszawa: WSiP ISBN 83-02-04067-3). Nie jest to ani jedyna, ani też ogólnie przyjęta regionalizacja Karpat i ich części – w poszczególnych krajach „karpackich” funkcjonują inne regionalizacje. Regionalizacja Kondrackiego jest natomiast regionalizacją najczęściej stosowaną w Polsce.

Symbole cyfrowe regionalizacji w odniesieniu do Karpat zostały przedstawione przez J. Kondrackiego w referacie na Konferencji Regionalnej Międzynarodowej Unii Geograficznej w roku 1971 w Budapeszcie, a opublikowane w Annales Universitas Scientiarum Budapestenesis, Sectio Geografica w 1973. Propozycja zawierała oznaczenia trzycyfrowe dla jednostek rzędu podprowincji (rozumiane nieco inaczej niż w późniejszych publikacjach). Megaregion oznaczony numerem 5 – region karpacki – obejmuje oprócz Karpat także obniżenia podkarpackie (w tym Podkarpacie) i wewnątrzkarpackie (w tym Kotlinę Panońską), dlatego też w prowincjach 51-54 brakuje niektórych numerów, które nie odnoszą się do Karpat.

  1. Wincenty Pol: Rzut oka na północne stoki Karpat, Kraków 1851
  2. Antoni Rehman: Karpaty opisane pod względem fizyczno-geograficznym, Lwów 1895
  3. Ludomir Sawicki: Terminologja regjonalna ziem polskich, w: "Polskie słownictwo geograficzne"I., Kraków 1922
  4. Stanisław Pawłowski: O nazwach używanych w geografji ziem polskich, w: "Przegląd Kartograficzny" 1923
  5. Stanisław Pawłowski: O podziale polskich Karpat Wschodnich, w: "Czasopismo Geograficzne" 1928
  6. Włodzimierz Kubijowicz: Jednostki krajobrazowe w polskich Karpatach Wschodnich, w: "Czasopismo Geograficzne" 1927
  7. Walery Goetel: Zagadnienia regjonalizmu górskiego w Polsce, w: "Wierchy" R. 14, Kraków 1936, s. 129-168

© MMXXIII Rich X Search. We shall prevail. All rights reserved. Rich X Search